«نهضت جنگل، نهضتی فرهنگی و اجتماعی بود که در سال ۱۲۹3 شمسی در گرفت و تا سال ۱۳۰۰ خورشیدی دوام یافت و با مرگ میرزا به خاموشی گرائید»
به گزارش اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی اداه کل آموزش و پرورش استان گیلان، با توجه به اهمیت مقوله تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش در نهضت میرزا و به طوری که در ماده ۵ مرامنامه نهضت جنگل “که به ماده معارف و اوقاف و روحانیت موسوم بود” سوادآموزی اطفال، امری ضروری و حتمی شمرده میشد و همچنین آموزش متوسطه نیز برای علاقهمندان، از ضروریات به حساب میآمد و این موضوع، حاکی از علاقه بانیان نهضت جنگل به مقولهتعلیم و تربیت بود. این مهم، در خاطرات تنی چند از رهبران نهضت جنگل نیز مشهود است که از آن جمله میتوان به کتاب “سردار جنگل ” نوشته ابراهیم فخرایی که خود زمانی از کوشندگان معارف و فرهنگ در تشکیلات جنگل بود، اشاره کرد که در آن اذعان شده: میرزا کوچک، چندین بار به وی تأکید کرده که به آموزش روستائیان بپردازد و جهل و بیسوادی و ناآگاهی را از میان آنان ریشه کن کند؛ زیرا به باور میرزا، ریشه تمام مفاسد و نابسامانیهایی که آن زمان گریبان گیر کشور بود، در جهل و نا آگاهی تودههای مردم خلاصه میشد. بعد از این درخواست میرزا، مرحوم فخرایی به تأسیس چند دبستان “که آمار آن را به ۱۳ واحد آموزشی تخمین میزنند” در نقاط مختلفی که تحت نفوذ تشکیلات جنگل بود، اقدام نمود و به عنوان مثال، با همکاری تنی چند از فرهنگیان، دبستانهای چهار کلاسهای را در فومن، شفت و ماسوله تأسیس کرد.
فخرایی به عنوان عضو کمیته فرهنگ و معارف در تشکیلات جنگلیها، در خاطرات خود در« سردار جنگل » مینویسد که شخصِ میرزا تأکید بسیاری در با سواد کردن اقشار محروم و ستمدیده جامعه داشت و همواره تأکید مینمود که در مناطق صعبالعبوری که رفت و آمد در مسیر خانه و مدرسه برای نونهالان مشکل است، باید مدارس شبانه روزی احداث کرد؛ بدون آنکه حتی دیناری بابت شهریه از این دانش آموزان بیبضاعت و محروم روستایی اخذ شود.
۱۱ آذر ماه امسال، یکصدمین سالروز شهادت میرزا کوچک خان، مبارز و روحانی برجسته گیلانی است.
منبع: اداره کل آموزش و پرورش استان گیلان