تهران (پانا) – رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، بهره‌برداری از برنامه‌های تدوین شده سازمان را منوط به دنبال کردن آن‌ها در سطح استان‌ها دانست و گفت بحث حمایت استانی در راستای اشاعه برنامه‌های سازمان از دیگر بخش‌هایی است که باید مجدداً راه‌اندازی شود.
جلسه شورای هماهنگی و پیگیری اقدامات تحولی، با حضور رئیس سازمان برگزار شد. در ابتدای جلسه، دکتر حسن ملکی گفت: به لطف خداوند گروه‌های کاری در سازمان و دفاتر مختلف، به شکل مصمم و پر تلاش فعالیت هستند؛ به همین خاطر نیز راه تحول بر مدار مناسبی در حرکت است که جای تشکر و تقدیر دارد.
وی افزود: مستندسازی یکی از ویژگی‌های سازمان پویاست که باید در مرکز توجه قرار گیرد. در این راستا، روشن است هر اقدامی که انجام می‌شود باید با مستندات و ادله ارائه شود تا در مسیر پیش رو، هم خودمان بدانیم که چه روندی طی شده است و هم آیندگان از کار ما، آگاه شوند زیرا مستندسازی دارای اثرات بسیار متعددی است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصریح کرد: از جمله اثرات مستندسازی این است که گذشته را به حال و حال را به آینده متصل می‌کند بنابراین اثر بسیار مبارکی به همراه دارد. بدیهی است که اگر مستندسازی انجام نشود، راه‌ها و کارها به حال خود رها خواهند شد و عملاً یک گسستگی در مسیر کار ایجاد می‌شود. بدیهی است که گسست در عمر یک سازمان نیز بسیار نامبارک و نامناسب است لذا مستندسازی امتداد زمان را در هر سازمانی تحقق می‌بخشد.
ملکی، مستندسازی را عامل مهمی در افزایش اعتماد به نفس سازمان خواند و تأکید کرد: برای کسانی که امروز مشغول به کار هستند، مستندسازی باعث اعتماد به نفس سازمانی می‌شود لذا وقتی به کارها می‌نگریم، متوجه می‌شویم که کارهای بزرگی انجام شده است. در واقع به یاد آوردن فعالیت‌ها اعتماد به نفس سازمانی را ایجاد می‌کند.
وی ادامه داد: نکته دیگر این است که مستندسازی، به تولید دانش می‌انجامد زیرا مستندات مواد اولیه دانش‌ها برای آیندگان هستند لذا باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشیم.
رئیس سازمان پژوهش از انتشار دو جلد کتاب “ثابت قدم در تحول” در راستای مستندسازی اقدامات سازمان خبر داد و گفت: خوشبختانه امروز دو جلد کتاب در راستای مستندسازی، توسط روابط عمومی سازمان؛ تحت عنوان «ثابت قدم در تحول با همراهان و نستوه»، منتشر شده است البته جلدهای بعدی نیز ادامه خواهد یافت اما برای ادامه راه نیازمند تلاش همکاران هستیم.
ملکی افزود: با توجه به اینکه هر کدام از گروه‌های تألیف تولیداتی داشته‌اند و در طی این دوره اقدامات متعددی به سرانجام رسیده، لازم است که صامت کنیم و با آیندگان صحبت کنیم زیرا تلاش ما این است که به آیندگان بگوییم، در این مقطع تاریخی، همکاران چه اقداماتی انجام داده‌اند لذا لازم است که به این بخش توجه ویژه داشته باشیم. در این راستا لازم است که جلدهای آینده را به فعالیت‌های دیگر دفاتر تألیف اختصاص دهیم تا در نهایت بتوانیم یک سری مستندات کافی از اقدامات داشته باشیم.
راه اندازی نهضت ترجمه مقالات در سازمان ضروری است
وی خواستار جهت دهی به روند ترجمه مقالات در سازمان شد، و بیان کرد: ما امروز به یک جریان ترجمه مقالات در سازمان نیاز داریم البته بدیهی است که امروز در سایت‌های مختلف و شبکه‌های مجازی، مقالات متعددی دیده می‌شوند و کمبودی وجود ندارد اما من فکر می‌کنم که لازم است، ما مقالات را بر مبنای نیازهای سازمان انتخاب و ترجمه کنیم.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی اظهار کرد: در این راستا ضروری است که با توجه به نیازهای سازمانی اقدام به ترجمه داشته باشیم زیرا این اتفاق می‌تواند یک نهضت ترجمه را شکل دهد. بدیهی است که ما به تجربه‌های جهانی برای پررنگ شدن الگوهای داخلی خود، نیاز داریم لذا لازم است که به این بخش نیز بپردازیم.
ملکی ادامه داد: ساختار تشکیلاتی سازمان، باید احیاء شود، البته بیش از یک سال پیش؛ ساختاری تهیه و به سازمان امور اداری و استخدامی ارائه شد که متأسفانه به مرحله اجرایی نرسید. در این راستا لازم است که دو نسخه از ساختار تشکیلاتی را تهیه کنیم که در آن دو حالت ادغام و عدم ادغام پژوهشگاه را مد نظر قرار دهیم و بتوانیم شکل ساختاری سازمان را تغییر دهیم. در این روند ما می‌توانیم هر دو شکل مورد نظر در موضوع پژوهشگاه را مورد توجه قرار دهیم و تکلیف این بخش را روشن کنیم.
افشار بهمنی، مدیرکل دفتر تألیف کتابهای فنی و حرفه‌ای و کاردانش نیز در ادامه بیان کرد: هم اکنون نشست های تخصصی اشاعه برنامه درسی ترکیبی آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، برای چهار رشته مختلف شروع شده و مشارکت ارزشمندی در بخش امور اداری داشتیم که جای تشکر دارد.
وی افزود: بحث کد دوره‌های ضمن خدمت از جمله چالش‌های ماست که نیاز به پیگیری دارد. با توجه به اینکه برنامه درسی نو نگاشت هستند، نیاز به حمایت ویژه داریم لذا باید برای اخذ کدهای دوره‌های ضمن خدمت پیگیری انجام شود.
حبیب الله مهری، مدیرکل امور اداری و پشتیبانی نیز در بخش دیگری از جلسه، گفت: همان‌طور که مستحضر هستید، در رابطه با بحث تغییر ساختار، دلایلی وجود داشت که باعث به سرانجام نرسیدن کار شد و این دلایل همچنان ادامه دارد لذا لازم است که از طریق وزارتخانه وارد عمل شویم.
وی افزود: در این مسیر ضروری است که تکلیف پژوهشگاه مشخص شود زیرا در غیر این صورت هنوز نقاط مبهم متعددی بر جای می‌ماند که باعث سخت شدن کار می‌شود.
در ادامه حاضران درباره ابعاد مختلف این بخش به بحث و بررسی پرداختند و راهکارهای مختلفی در راستای تحقق تغییر ساختاری سازمان مطرح شد.
هدفمند شدن رمزینه‌ها در سال آینده مورد تأکید قرار گرفت
در بخش دوم جلسه، دکتر علی محبی، معاون برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته های تربیت و یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی گزارشی از روند کار رمزینه‌های سریع پاسخ ارائه کرد و گفت: در دفتر ابتدایی و متوسطه نظری، ۶۵ درصد رمزینه‌ها بارگذاری شده و در دست استفاده قرار دارد. مابقی کار نیز تا پایان امسال آماده خواهد شد البته بخش زیادی از کار آماده شده است لذا مشکلی از نظر کمی در این بخش، نخواهیم داشت.
وی ادامه داد: همان‌طور که مستحضر هستید، ۱۲۶ عنوان کتاب، در دفتر فنی و حرفه‌ای و کاردانش وجود دارد و برای این عناوین ۷۲ درصد محتوا امروز بارگذاری شده و استفاده می‌شود. ۲۸ درصد محتوای باقیمانده نیز آماده شده و فرایند نهایی آن در دست اجراست.
معاون برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های تربیت و یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی افزود: امسال به طور میانگین، برای هر محتوا ۴ رمزینه بارگذاری شده و در مجموع حدود بیش از ۴ هزار محتوا بارگذاری شده است. امیدواریم که تا اواسط اسفند امسال، بتوانیم رمزینه‌های سال جاری را کامل کنیم تا بخش‌های مختلف رمزینه‌ها دارای محتوا شوند.
دکتر محبی درباره روند کار در سال آینده، بیان کرد: برای سال آینده نیز، نخستین قدم هدفمند شدن رمزینه‌ها بود. با توجه به اینکه سال قبل کار در یک فوریت زمانی انجام شد، بنا بر این قرار گرفت که برای هر درس، یا فصل و پودمان یک رمزینه نصب شود که چندان علمی نبود زیرا گاهی یک فصل یا درس تعداد بیشتری رمزینه نیاز دارد. بر همین مبنا امسال هم‌زمان با کارت خبر کتاب، هر کدام از کتاب‌ها بررسی می‌شوند تا هر صفحه‌ای که رمزینه نیاز دارد، مشخص شود.
وی تأکید کرد: امسال کار کاملاً هدفمند و علمی دنبال خواهد شد بنابراین محتوا دقیقاً در نقطه‌ای که نیاز است، ارائه خواهد شد. در ادامه نیز کمیت به یک رمزینه اکتفا نخواهد شد و در صورت نیاز درس، چندین رمزینه در آن بخش نصب خواهد شد.
معاون برنامه‌ریزی درسی و تولید بسته‌های تربیت و یادگیری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی افزود: تدوین دستورالعمل جامع تولید محتوای رمزینه‌های سریع پاسخ سال آینده نیز، هم اکنون در دستور کار قرار گرفته است تا بتوانیم کاملاً بر مبنای علمی روند کار را دنبال کنیم.
در ادامه جلسه، ابعاد مختلف طرح رمزینه‌های سریع پاسخ تبیین شد و گزارشی از جزئیات بخش‌های مختلف نظری و اجرایی کار، برای حاضران ارائه شد.
مدیریت فرایند رمزینه‌های سریع پاسخ الزامی است
معصومه نجفی پازوکی، مدیر کل دفتر تألیف کتابهای آموزش عمومی و متوسطه نظری نیز در ادامه جلسه، بیان کرد: درج رمزینه‌ها، فرایند و کاربست آن را طی سه گام مورد توجه قرار دادم. در بخش درج رمزینه‌ها کار همان‌طور که توضیح داده شد، پیش رفته است اما در بخش فرایند هنوز چالش‌هایی وجود دارد که باید برای آن راهکارهایی پیدا کنیم.
وی افزود: در مسیر فرایند ضروری است که مستندات را به شکل مدون‌تر و بهتری دنبال کنیم زیرا این امر برای پاسخگویی در دوره‌های آینده و به منتقدان ضروری است.
مدیرکل دفتر تألیف کتابهای آموزش عمومی و متوسطه نظری تصریح کرد: به نظر می‌رسد که تعدد محتوا، فرایند را مشکل‌ساز کرده است لذا لازم داریم که برای رمزینه‌ها یک نرم افزار مناسب طراحی کنیم تا بتوانیم یک ساز و کار مشخص را در این بخش دنبال کنیم.
نجفی پازوکی خاطرنشان کرد: یکی از دلایل کم توجهی به رمزینه‌ها این است که کتاب معلم مربوط به سال‌های قبل است و در جریان دقیق آن‌ها نیست بنابراین بین کتاب دانش‌آموز و معلم، یک فاصله شکل گرفته که سبب بی‌توجهی به این بخش شده است. در این راستا لازم است که به معلمان نیز کتاب ارائه شود تا بتوانیم این فاصله را پوشش دهیم.
افشار بهمنی، مدیر کل دفتر تألیف کتابهای فنی و حرفه‌ای و کاردانش نیز بیان کرد: برای رمزینه‌های سال جاری، فیلم‌هایی برای ۸۲ عنوان درسی تدوین شد البته این محتواها از میان آثار موجود و موارد مشارکتی به دست آمد و تدوین شد.
وی افزود: در ادامه کار نیز فیلم‌هایی برای ۷۴ عنوان درسی، تولید شد و فرایندهای آن، در یک دبیرخانه مورد بررسی و پیگیری قرار گرفت.
مدیرکل دفتر تألیف کتابهای فنی و حرفه‌ای و کاردانش ادامه داد: فیلم‌های تولید شده در قالب ۹۰ دقیقه آموزشی اجرا شد و هر کدام از آن‌ها، در قطعات ۳ تا ۴ دقیقه‌ای شکل گرفت. در این مسیر، ما سعی کردیم که به ابعاد مختلف کار، در بخش‌های فنی، هنری، ارزشی و … توجه ویژه داشته باشیم اما کمتر دیده شدن محتواهای تعاملی، یکی از آسیب‌هایی است که در این دوره مشاهده شد و باید بیشتر مورد توجه و تأکید قرار گیرد.
محمد صالح مذنبی، مدیرکل دفتر انتشارات و فناوری آموزشی در بخش دیگری از این جلسه، گفت: تلاش ما این است که از طریق یک هماهنگی چند جانبه، کار را دنبال کنیم. در این راستا ما به دنبال ایجاد یک سامانه یکپارچه و جامع هستیم، زیرا به این واسطه می‌توانیم علاوه بر دریافت آمار پیشرفت کار، دسترسی دقیقی نیز به آرشیو اقدامات انجام شده، داشته باشیم.
او افزود: بر همین مبنا نیز، فایلی، به صورت جامع مورد توجه قرار گرفته و در حال تکمیل است. این فایل در راستای ارائه یک اطلاعات آماری دقیق، در دست انجام است زیرا به این واسطه ما می‌توانیم علاوه بر دریافت اطلاعات جامع پروژه رمزینه‌ها، یک دسترسی مناسب نیز برای مدیران ایجاد کنیم و کار را به شکل بهتری دنبال کنیم و شکل شفاف‌تری را در روند کار شاهد باشیم.
محسن باهو مشاور فناوری رئیس سازمان نیز در این بخش، گفت: لازم است که هم‌زمان با اجرای کار رمزینه‌ها، و پیش از آغاز مرحله دوم، یک ارزشیابی از فرایند عملیاتی عرصه تدریس را دنبال کنیم زیرا اگر بدون ارزیابی وارد مرحله دوم شویم، شاهد آسیب‌هایی در این بخش خواهیم بود.
ملکی در ادامه جلسه، از اقدامات انجام شده تشکر کرد و گفت: بدیهی است که کارها سنگین، متنوع و سخت هستند و من شرایط همه همکاران را کاملاً درک می‌کنم اما ضروری است که کار را با تمام سختی‌ها دنبال کنیم زیرا ما به دنبال پرورش فطری کودکان هستیم و این امر، دارای اجری بزرگ در نزد خداوند است.
وی افزود: ضروری است که برای رمزینه‌های امسال نیز، با روال گذشته کار را دنبال کنیم البته لازم است که کارگروه مربوطه به مدیریت مسیر بپردازد. همان‌طور که می‌دانید، در ذیل شورای هماهنگی اقدامات تحولی، برای رمزینه‌ها کارگروهی مشخص شده است لذا لازم است که کار در روال تعریف شده، دنبال شود. بدیهی است که برای بلوغ رمزینه‌ها ما نیازمند یک روند خاص و برنامه ریزی هستیم، و مشکلات موجود به دلیل جوان‌سالی طرح، غیر طبیعی نیست.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تأکید کرد: توازن، از جمله مباحثی است که باید در روند کار رمزینه‌ها مورد توجه قرار گیرد لذا نباید در کتابهای درسی، شاهد عدم توازن رمزینه‌ها باشیم زیرا این امر باعث ایجاد سؤال در دانش‌آموز و والدین می‌شود. نکته دیگر اصل نسبت است لذا هر آنچه که افزوده می‌شود باید با محتوا و درس، نسبت آموزشی مناسب داشته باشد. اصل اطمینان نیز اصل دیگری است، بنابراین کار باید از نگاه ارزشی، آموزشی، تربیتی و … مورد توجه قرار گیرد. ضرورت و ساختار نیز موضوعات دیگری است که باید در محتوا مورد توجه قرار گیرد لذا در این راستا طراحی سامانه جامعی که به آن اشاره شد، بسیار مهم و قابل توجه است.
ملکی ادامه داد: بحث آسیب شناسی و ارزشیابی نیز باید در روند کار دنبال شود زیرا باید رمزینه‌ها توسط معلمان و دانش‌آموزان استفاده شود بنابراین ما باید برای این امر، به اشاعه بپردازیم. بحث حمایت استانی نیز از دیگر نکاتی است که باید فعال شود لذا امیدواریم که بتوانیم این بخش را فعال کنیم و مجدداً از این امکان بهره‌مند شویم.
برنامه‌های سال ۱۴۰۱ سازمان بررسی شد
در ادامه جلسه محمد علوی تبار معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان گزارشی از فرایند تدوین برنامه‌های سال ۱۴۰۱ سازمان ارائه کرد و گفت: این برنامه یکی از بال‌های قدرتمند سازمان به شمار می‌رود زیرا در کل کشور، همواره این سازمان، به عنوان یک ارگان برنامه مدار شناخته می‌شود. در واقع سازمان پژوهش، از سال‌ها قبل همواره برنامه مدار عمل کرده است لذا توجه به این بخش جای تقدیر و تشکر دارد.
وی درباره جزئیات این برنامه گزارشی ارائه کرد و برنامه‌های سال ۱۴۰۱ را به صورت کامل توضیح داد.
حجت‌الاسلام حمید محمدی، مشاور رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نیز در این بخش بیان کرد: لازم است که برنامه‌های تحولی سازمان را، با برداشتی صحیح از بخش‌هایی مانند بیانیه گام دوم، دنبال کنیم زیرا اگر نگاهی دقیقی در این بخش داشته، می‌توانیم در مباحث مختلفی چون خودسازی، تحول، و حتی تمدن سازی وارد عمل شویم و روند خاصی را دنبال کنیم اما در بدو امر لازم است که به این سؤال پاسخ دهیم که اساس بیانیه گام دوم چه دستاوردهایی برای سازمان دارد؟
وی افزود: بحث تحول در نماد بصری سازمان یکی از مهمترین جنبه‌هاست لذا ما نیازمند یک تحول در نماد بصری سازمان هستیم. بحث عدالت محوری آموزشی نیز نکته بسیار مهمی است زیرا ما در سطح ملی مناطق محرومی داریم که باید به آن توجه شود لذا کتب چند پایه باید زودتر از این‌ها مورد توجه قرار می‌گرفت.
مشاور عالی رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تصریح کرد: توسعه روابط بین‌الملل سازمان با سازمان‌های جهانی یک نیاز است بنابراین لازم است که با ارتباطات مناسب، بتوانیم آخرین دستاوردها را، از کشورهای مختلف یا مؤسسات معتبر در سطح بین‌المللی، دریافت کنیم. بدیهی است که در ادامه ما نیز می‌توانیم، بخشی از دستاوردهای سازمان و کشور را، به سطح جهانی منتقل کنیم.
پوشش مباحث اصلی و کلان سازمان در برنامه ۱۴۰۱ یک ضرورت است
در بخش پایانی جلسه، دکتر ملکی، پس از نقد و بررسی حاضران، از گزارش ارائه شده تشکر کرد و گفت: ابعاد این برنامه شامل مباحث اصلی و کلان است که در ساختار تشکیلاتی سازمان نیز دیده می‌شود. یک بعد مربوط به برنامه ریزی درسی در معنای علمی کلمه است اما بعد دیگر پشتیبانی این کار اصلی یعنی برنامه ریزی درسی است. در هر یک از این دو بعد کلان، باید ابعاد جزئی‌تر کاملاً مشخص شود تا برنامه‌ها را بتوانیم در این قالب پیش ببریم.
وی افزود: در بعد برنامه ریزی درسی ابعاد خُرد، عبارت‌اند از پژوهش، طراحی و تدوین، تولید انواع رسانه‌ها، اجرا و ارزشیابی است که این بعد عمدتاً وظایف دفاتر تألیف و انتشارات است. بعد پشتیبانی که در دفاتر امور اداری، طرح و برنامه و … خلاصه می‌شود، دارای ابعاد مختلفی است که یکی از آن‌ها مربوط به نیروی انسانی است لذا باید یکی از عناوین جدی برنامه در این بعد از سازمان؛ «طراحی و تدوین الگوی جامع نیروی انسانی در سازمان» باشد.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تصریح کرد: بعد دیگر مربوط به رفاهی کارکنان است که علی‌رغم اقدامات انجام شده، نیازمند گسترش بیشتر است. طرح و برنامه نیز بعد دیگری از کار است لذا باید برنامه جامع تمام این ابعاد را پوشش دهد و به صورت طبقه بندی شده درباره تمامی این مباحث برنامه داشته باشیم. ضروری است که برنامه‌های طراحی شده، قابلیت اجرایی داشته و در راستای سیاست‌های سازمان قرار داشته باشد. در ادامه لازم است که برنامه‌ها در فرمت یک برنامه پویا ارائه شود و با سیاست‌های وزارتخانه کاملاً همسو باشد. انطباق با اسناد بالادستی و بیانیه گام دوم از ضرورت‌های برنامه ریزی است زیرا بیانیه گام دوم سید همه اسناد است و باید به آن توجه ویژه داشت.
ملکی خاطرنشان کرد: توجه به برنامه‌های غیرمترقبه نوپدید نیز باید در مرکز توجه قرار گیرد. ویژگی دیگر نیز نوآوری است البته ما در برنامه‌های درسی کارهای نوینی انجام داده‌ایم که هنوز جامعه از آن بی‌خبر است. بدیهی است که کتاب درسی چیزی است که به عنوان خروجی دیده می‌شود لذا لازم است که در برنامه امسال برای نوآوری در رسانه‌ها کار کنیم.
