به گزارش اداره اطلاع رسانی و روابط عمومی آموزش و پرورش شهرستان های استان تهران حسین یعقوبی در گفت و گو با مرکز اطلاع رسانی و روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش را در ادامه می خوانید.
چگونه احساس تعلق فرزندانمان را تقویت کنیم؟
احساس تعلق یا ارتباط داشتن یکی از نیازهای اولیه هر انسانی است. منشأ این حس از آنجاست که انسان دوست دارد عضو پذیرفته شده گروهی بزرگتر از خودش باشد. کودکان به احساس قوی تعلق نیاز دارند. این احساس به آنها کمک میکند که با دیگران ارتباط داشته باشند، مسئولیت قبول کنند، در کارهای اجتماعی مشارکت کنند، دیگران را بپذیرند یا احساس عدالت اجتماعی داشته باشند. ما ذاتاً به دنبال این هستیم که دوستان یا دیگران ما را بپذیرند و تأیید کنند. ذاتاً تمایل داریم متعلق به گروهی باشیم که ما را میپذیرد. این حس از پنج یا شش سالگی در انسان نمود دارد و در خردسالی هم به اندازۀ بزرگسالی اهمیت دارد.
نشانه های عدم احساس تعلق
ایـن موضـوع را بـه راحتـی در کودکان و بزرگسالانی میبینید کـه احساس تعلـق یـا پذیرفته شـدن در اجتماع را ندارند. عدم احساس تعلق در بعضی رفتارها نمود پیدا میکند؛ مثلا ایــن افراد از ارتباط اجتماعی خودداری میکنند یا به شکلی افراطی مدعی و خشمگیناند. برخی کودکان ذاتا خجالتیاند.اما اغلب ایـن خجالتی بودن وقتی رخ میدهد که کودکان احساس ناامنی میکنند و در میان دوستان یـا آشنایانشان نیستند. گاهی اوقات احساس طرد شدن اجتماعـی در رفتارهایی مانند خودستایی، تکبر یا قلدری ظاهرمیشود. برخی کودکان احساس طرد شدگیشان را اینگونه ابراز میکنندکه دیگران را از خود میرانند. آنها این کار را انجام میدهند تا دیگران فرصت نیابند که به آنها آسـیب بزنند یا آنها را پس بزنند. آنها کار بهتـررا این میبینند که با دیگران دمخور نشوند تا اینکه دیگران آنها را از خود برانند؛ در نتیجه، تنهاییشـان را میتوانند بهتر توجیه کنند.
تالشهای عجیب برای جلب توجه
وقتی کودکان بــه بزرگسالی میرسند، نود درصد انگیـزۀ آنها بـرای انجـام کارهایشان ریشه در این تمایل دارد که در چشم دیگران مهم بـــه نظربیایند. بسیاری از افراد برای دستیابی به تأیید دیگران به کارهای افراطی متوسل میشوند. حامد، کودکی که موهایش فرفری بود، برای تأیید شدن توسط دیگران، ادای دلقکها را در کلاس در میآورد و دائما ًتوجهها را به خود جلب میکرد. سارا هم این نیاز را در خود حس میکرد که باید دیگران او را بپذیرند؛ اما تلاش کرد تا این تأیید را از راههای دیگری بــه دست آورد. او لباسهای نامناسب میپوشید و آرایش میکرد تا توجه دیگران را به خود جلب کند. حامد و سارا، هر دو تلاش میکنند تا طردشدگی یا عدم تأیید را با این کارها جبران کنند.
تقویت احساس تعلق در خانه
نقش خانواده در این موضوع بسیار مهم است. شما میتوانید احساس تعلق را در خانه تقویت کنید. این کار را میتوان با برخورد محترمانه اعضای خانواده با یکدیگر انجام داد. بـه نظرات و تواناییهای فرزندتان توجه کنیـد، حریـم شخصی آنها را پاس بدارید و آ گاهانه تلاش کنید که متوجه باشـد عضـو ارزشـمندی از خانواده است. فرزندتان نیاز دارد که بداند درکارهای خانوادگی سهمی دارد و دیگران هم برای رفاه او تلاش میکنند. این احساس، اولین تجربه او از عضویت در یک نهاد اجتماعی است. این احساس مهم بودن در خانواده را میتوان با برنامه ریزی برای فعالیتهای دورهمی اعضای خانواده به دست آورد.
چهار پیشنهاد
۱ .بازی کردن و کار کردن خانواده بـا یکدیگر، احساس نزدیکی موردنیاز فرزند را فراهم میکند. بــه فرزندتان این فرصت را بدهید که با فامیلها، پدربزرگ، مادربزرگ، عمو، عمه، خاله، دایی و… بیشتر وقـت بگذراند. این کار، آنها را با فامیلها آشنا میکند واحساس تعلق را درآنها تقویت میکند.
۲.با آنها درباره رسوم خانوادگیتان صحبت کنید. شبی را به این رسوم و سنتهای فرهنگی اختصاص دهیـد؛ فیلـم ببینیـد، غـذای مخصوص درسـت کنیـد و با فامیلها یا دوستان خانوادگیتان درباره این سنتها گفتوگـو کنید. هدف این است کـه فرزندتان را هرچه بیشتر بــا سنتهای خانوادگی آشنا کنید وکاری کنید که آنها بـه پیشینهشان افتخارکنند.
۳.غذا خوردن با هم نیز یکی دیگر ازکارهایـی اسـت که احساس تعلق را در فرزند تقویت میکند. البته به علت تفاوت برنامه اعضای خانواده، این کار کمی دشوار است. به هر حال، فرزندانی که با خانواده غذا میخورند، احساس تعلق بیشتری دارند نسبت ِبه فرزندانی که با خانوادهشان غذا نمی خورند. سریـک سـفره نشسـتن، مهارتهای شـنیداری فرزندتان را تقویت میکند؛ چون در حین غذا خوردن تجربیات دیگر اعضای خانواده را میشنود.
۴ .سنتهای خاص برای خانوادهتان درست کنید. سـنتهایی مثـل جشـن تولد یـا تعطیلات، بیش ازآنچه فکر میکنید برای کودکان اهمیت دارد. گاهی آنها همان کارهای جشـن تولد قبلی را میخواهند یا دوسـت بـه آنجا دارنـد تعطیلات را در جایـی سـپری کنند که قبلا رفتهاند. شریک کردن فرزند در فعالیتهای خانوادگی مهارتهای اجتماعی زیادی به آنها یاد میدهد و موجب میشود در دیگر موقعیتهای اجتماعی هم احسـاس راحتی کنند.
منبع: اداره کل آموزش و پرورش شهرستان های استان تهران