ریشه های دوری ما از دوران تمدن طلایی اسلام از کجا است؟
حاکمیت بیش از 100 ساله تعلیم و تربیت مبتنی بر علم مدرن تحت نام مدارس جدید این تصور را به وجود آورد که گویی علم مدرن با پایه های تجربی پیشرفته ترین و متکامل ترین نسخه بشر در رسیدن به قله های علم است و این تصور غلط به همراه ترجمه های ناقص از نسخه های کتب علوم انسانی در دهه های نخستین قرن گذشته بیش ازپیش ما را از فهم اصلی و کامل آنچه در گذشته درخشان خود و در دوران تمدن طلایی اسلام داشته ایم دور کرده است.
چگونه می توانیم به استفاده مجدد از آن بپردازیم؟
به وسیه بازخوانی. بازخوانی مبانی تعلیم وتربیت در دوران های گذشته نه تنها بازگشت به عقب نیست بلکه رجوع به نسخه موفق و هماهنگ با فرهنگ اسلامی ایرانی ماست، این امکان را فراهم می کند تا بتوانیم با بررسی دقیق رویکرد تعلیم وتربیت در دوران های تمدن طلایی اسلام نسخه های به روزی برای ساخت تمدن نوین اسلامی را طراحی واجرا کنیم.
می شود به برخی از ویژگی های آن دوران اشاره کنید؟
یکی از بهترین نمونه های قابل بررسی در زمینه تعلیم وتربیت تمدنی ما فعالیت هایی است که استاد البشر خواجه نصیر الدین طوسی در زمان صدارت خود با کمک عالم بزرگوار علامه حلی به انجام رسانده است. کاربردی کردن علوم در سطح عموم جامعه و دسترسی آسان تر به مدارس و مراکز علمی و همچنین بالا بردن ارزش علم وعالم در دید مردم با تکیه بر فریضه بودن علم آموزی در دین مبین اسلام و ابداعات و ارائه نظریات جدید که مبنای ارائه آن ها نه از مبادی تجربه بلکه استفاده از مبادی عقلی و حکمی است. گسترش ساخت بناهای چند منظوره با کاربردهای علمی و اجتماعی توسط معماران مختلف و گسترش مدارس و تنوع دروس در آنها در عصر خواجه نشان از ایجاد یک دستگاه تعلیمی دارد که در آن افرادی تربیت شدند که با درک صحیح از نیازهای زمان با تکیه بر استخراج از مبادی علمی ذکر شده به خلق آثار بدیعی چون میل رادکان و … دست زده اند.
نیاز دستگاه تعلیم و تربیت چیست؟
اینک در آستانه ورود به دنیای تمدنی جدید قطعا وجود دستگاه تعلیم و تربیتی مبتنی بر مبادی متناسب با فرهنگ ایران و اسلام که شامل تعریف جدیدی از علم خواهد بود راهگشا برای تربیت نسلی سازنده برای تحقق تمدن نوین اسلامی و طلوع آفتاب حکومت صالحان خواهد بود. نیاز امروز ما پرداختن به ویژگی ها و تعریف مولفه های این دستگاه تعلیم و تربیت است که توسط نسل حاضر در حال رقم خوردن است.
منبع: اداره کل آموزش و پرورش استان خراسان رضوی