بیست و یکمین اردوی کشوری دانش‌آموزان متوسطه عشایر با رویکرد تربیتی و پرورشی پس از دو سال وقفه، اکنون به عنوان یکی از برنامه‌های مهم و اولویت‌دار وزارت آموزش و پرورش در حال برگزاری است؛ اردویی که در این دوره، نام و نشان واقعی و غیرشعاری از «عدالت تربیتی» دارد.
این روزها 1300 دانش‌آموز عشایر در مشهد مقدس، مهمان امام رئوف بودند و هستند. 650 دانش‌آموز پسر عشایر که بیشترشان زیارت‌اولی بودند، به مدت چهار روز با شوق حضور در حرم به اردوگاه ثامن‌الحجج(ع) آمدند و با اشک‌های رضایت و لبخند امیدواری به دیار خود برگشتند و حالا نوبت به دخترانی رسیده است که آنها هم اکثرا زیارت‌اولی هستند.
مطابق اعلام صفرعلی یازرلو مدیرکل دفتر توسعه عدالت آموزشی و آموزش عشایر وزارت آموزش و پرورش، 95درصد از دانش‌آموزان دختر و پسر عشایر که در این سفر تربیتی حضور دارند، زیارت اولی هستند و همین موضوع، حال و هوای معنوی و خاصی به اجتماع باشکوه عشایری‌ها می‌دهد.
آنچه این دوره از اردوهای سراسری دانش‌آموزان عشایر را از دوره‌های پیشین متفاوت و متمایز می‌سازد، تلاش برای بهره‌مندی دانش‌آموزان عشایر، روستایی و مرزنشین از امکانات آموزشی و تربیتی یکسان و برابر با دیگر نقاط کشور است؛ به طوری که برخی کلاس‌ها و دوره‌های آموزشی را برای نخستین بار در تاریخ این اردوها شاهد هستیم و چنین کلاس‌هایی تا امروز در مناطق شهری و غیرعشایری در دسترس دانش‌آموزان بوده است. البته تحقق کامل اهداف عدالتی، مستلزم تلاش بیشتر در آینده نزدیک است اما همین موضوع که چنین رویکردی از روی کاغذ و متون شعاری خارج شده و به مرحله اجرا رسیده، ارزشمند و تحسین‌برانگیز است.
وزیر عشایر
از جمله نکات قابل توجه در بیست و یکمین اردوی سراسری دانش‌آموزان عشایر، حضور یوسف نوری مقام عالی وزارت آموزش و پرورش در آیین افتتاحیه آن بود و البته که سفر صبحگاهی از تهران به مشهد و بازگشت به تهران در ساعت‌های بعد، نشان می‌دهد که این حضور دو ساعته تا چه حد برای وزیر آموزش و پرورش اهمیت داشته و احتمالا او برنامه‌های دیگر خود را برای رسیدن به جمع بچه‌های عشایر لغو کرده است. نوری همچنین در سخنرانی‌اش تاکید کرد که اهل استان مرزی و عشایری ایلام است و طوری سخن گفت که از دل برآید و بر دل نشیند: «من گل خودروی کوهستانی‌ام، اهل این ایل بی سر و سامانی‌ام، ریشه‌ام در خاک این غربت سراست، با بلوط پیر اینجا آشناست، مثل دل‌های بزرگ اهل ایل، مردمان خسته ابن سبیل، من هم از این سنگلاخ ساده‌ام، اهل این ایل غریب افتاده‌ام.»
او از دغدغه‌هایش گفت و تاکید کرد: «ما باید کاری کنیم که هیچ دانش‌آموز عشایری به هر دلیلی، بازمانده از تحصیل و تارک تحصیل نباشد و قطعا تحقق این موضوع امکان‌پذیر است… امروز یکی از مهمترین دغدغه‌ها و برنامه‌های وزارت آموزش و پرورش، فراهم ساختن فرصت برابر آموزشی و تربیتی در اقصی نقاط ایران اسلامی است.»
نشانه‌های برابری
همچنین حضور حمیدرضا خان‌محمدی مشاور وزیر آموزش و پرورش و رییس قرارگاه عدالت تربیتی و نصیب برابر آموزشی، رضوان حکیم‌زاده معاون آموزش ابتدایی وزیر و دیگر مسئولان و مدیران در آیین اختتامیه اردوی پسران، نشان داد که بچه‌های عشایر برای همه مقامات عالی و ارشد وزارتخانه مهم هستند و باید برای بهره‌مندی آنها از امکانات و خدمات برابر و یکسان آموزشی و تربیتی تلاش شود.
ایجاد فرصت برابر برای خبرنگار شدن و ارائه امکانات یکسان برای بهره‌مندی از سواد رسانه‌ای، احترام به کرامت و جایگاه والای دانش‌آموزان عشایر، فراهم آوردن زمینه‌هایی برای شکوفایی استعدادها و ساختن فضایی شاد و دوستانه، از جمله نکاتی است که ابعاد عدالتی این اردوی تربیتی و پرورشی را پررنگ می‌کند.
بنا بر آماری که فرشته مرادی مدیرعامل خبرگزاری پانا اعلام کرده است، بیش از 150 دانش‌آموز پسر عشایر در دوره‌های آموزش خبرنگاری و سواد رسانه‌ای حضور یافتند و 70 نفر از آنها کارت خبرنگاری خبرگزای پانا را دریافت کردند.
اما عشایر؛ و چه انسان‌هایی هستند بچه‌های عشایر؛ وسیع، سربه‌زیر، آرام، صبور و متین. در معابر و گذرگاه‌های اردوگاه، حتی در مواجهه با غریبه‌ها سلام از زبان‌شان نمی‌افتد و دست بر سینه، به دیگران احترام می‌گذارند. تلفن همراه را همراه نخست و آخر خود نمی‌دانند و برای همراه انسانی بیش از همراه ربات، ارزش و احترام قائل هستند.
تفاوت بارز این بچه‌ها با منِ کلان‌شهری این است که دل‌شان بزرگ است و نگاه کلان و متعالی به همه ابعاد زندگی دارند. شاید اعتماد به نفس و خودباوری‌شان از همین‌جا سرچشمه می‌گیرد؛ از همین دل بزرگ دریایی.
اردوی پسران که با عبور از دروازه قرآن اردوگاه آغاز شده بود با گذر از کنار آن به پایان رسید تا این دانش‌آموزان مثل همیشه یقین بدانند که کلام خدا، حرف اول و آخر را در جریان پرتلاطم و مسیر پرفراز و نشیب زندگی می‌زند؛ تا بدانند که قرآن، محور اتحاد، چراغ راه، خیرخواه انسان و هدایت‌گر به سوی خیر و نیکی است.
حالا نوبت دختران عشایر است؛ نوبت و فرصت برابر با آنچه پسران عشایر در اختیار داشتند. اینجاست که می‌شود گفت «ع» مثل عدالت است، مثل عشایر؛ آن‌هم در جوار امام رضا(ع).
*دبیر گروه آموزش و پرورش
