فقر آموزشی در ایران/ خلاء‌هائی که از یک سو تغییر نگاه به تعلیم و تربیت و از سوی دیگر عزم جهادی و ملی را برای رفع آن می طلبد!

فقر نه‌تنها شامل مسئله کم درآمدی است، بلکه یک مشکل چند بعدی است و شامل دسترسی کم به فرصت‌های توسعه سرمایه انسانی و آموزش است.

بررسی ها نشان می‌دهد که هرچند سوادآموزی در ایران روند رو به رشدی داشته، اما از کیفیت مناسبی برخوردار نیست، طوری که دانش آموزان ایرانی در آزمون‌های بین المللی در رده‌های پایین در بین کشورهای مختلف دنیا قرار دارند. سطح پایین استانداردهای مدارس و کیفیت معلمان، در کنار عدم توجه کافی به آموزش پیش از دبستان، و مناسب نبودن محیط خانه برای آموزش کودکان، از علل اصلی سطح پایین کیفیت آموزش در ایران است. سطح پایین تحصیلات والدین و محیط نامناسب خانه برای آموزش نشان می دهد که اتکا بر آموزش از راه دور به شدت می تواند بر کیفیت آموزش اثرگذار باشد.

در زمینه سواد و دسترسی به آموزش پایه (ابتدایی)، نظام آموزشی در ایران عملکرد نسبتأ مطلوبی از خود نشان داده است، اما در مورد آموزش متوسطه و به خصوص در زمینه کیفیت تحصیلی(دو زمینه مهم در تعریف فقر آموزشی توسط کمیسیون اروپا)، شاخص ها وضعیت نامطلوبی را نشان می‌دهند.

در بررسی عواملی که منجر به فقر آموزشی می‌شوند، می‌توان از دو دسته «عوامل مربوط به خانه» و «عوامل مربوط به مدرسه» نام برد. مجموعه شاخص‌های مربوط به خانواده و محیط خانه کودک نشان می دهد که درصد بالایی از کودکان ما در خانوارهایی زندگی می کنند که دچار فقر پولی، و نیز  شرایط نامناسب اقتصادی-اجتماعی خانوار هستند.

در کنار عوامل خارج از مدرسه، امکانات مناسب در مدرسه می تواند برای کودکان دچار فقر مالی و فاقد منابع یادگیری، نقش جبران کننده و یاری دهنده ایفا کند؛ اما در شاخص‌های مربوط به مدرسه نیز ایران وضعیت مناسبی در مقیاس بین المللی ندارد. بخشی از کیفیت پایین عملکرد دانش آموزان در آزمون های بین المللی را، مدرسه و امکانات سخت‌افزاری و نرم افزاری آن، می‌تواند توضیح دهد.

مسئله اصلی برای سیاست‌گذاری مناسب برای هر منطقه و استان، در ابتدای امر شناسایی فقر و نوع فقر آموزشی آن است.

دسترسی به آموزش نه‌تنها حق آحاد جامعه و یکی از ابعاد اصلی رفاه اجتماعی است، بلکه خود نیز عامل نابرابری در دیگر حوزه‌های اجتماعی از جمله بهداشت، اشتغال، منزلت اجتماعی و درآمد اقتصادی است. به همین دلیل هرگونه برنامه‌ریزی برای رفع فقر و نابرابری، بدون توجه به دسترسی آحاد ملت به آموزش با کیفیت، عقیم و غیرممکن است.

گزارش «فقر آموزشی در ایران» از مجموعه گزارش‌های فقر چندبعدی است که در تابستان ۱۴۰۰ در دفتر مطالعات رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار، و رفاه اجتماعی منتشر شده است.

در بخش اول گزارش، وضعیت فقر آموزشی در ایران براساس شاخص‌هایی نظیر نرخ بازماندگی از تحصیل، نرخ عدم برخورداری از مدرک ابتدایی در گروه سنی ۱۷-۱۲ سال، نرخ عدم برخورداری از مدرک متوسطه برای گروه سنی ۲۴-۱۸ سال، میانگین نمرات آزمون نهایی، و وضعیت دانش‌آموزان در آزمون‌های تیمز و پرلز بررسی شده است.

در این گزارش مجموعه‌ای از عوامل مستقیم مربوط به خانوار (نرخ فقر پولی کودکان، سطح تحصیلی والدین، کمبود منابع یادگیری در خانه، دوزبانه‌بودن کودک، نرخ پوشش پیش‌دبستانی، و وضعیت فقر در خانوار) و عوامل مستقیم مربوط به مدرسه (نرخ دسترسی به رایانه و شبکۀ اینترنت، تراکم کلاس، تراکم فقر، نسبت دانش‌آموز به معلم، سطح تحصیلات معلمان، وضعیت عوامل مؤثر بر فقر در محیط مدرسه) بررسی شده است.

*****

از اینجا می توانید این گزارش را دریافت کنید.

انتهای پیام/

از شما صاحبنظر گرامی در حوزه تعلیم و تربیت هم دعوت می کنیم، از نویسندگان، ممیزان و اعضای هیئت تحریریه پنجره تربیت باشید. برای ارسال مطالب و عضویت در هیئت تحریریه، از طریق ایمیل FarsPanjarehTarbiat@gmail.com مکاتبه فرمائید.

منبع: خبرگزاری فارس